İnternet ve buna bağlı olarak zamanla gelişen, gelişmeye de devam eden sosyal medya hayatımızın başrolünde olmasından dolayı dijital mahremiyetimizi korumak hem ebeveynler hem de çocuklarımızın güvenliği için çok önemli bir konu. Hayatımız diyorum çünkü özel ve mahremiyet adı altında bir kelime olup önem ve güven arz etmekte. Ve son zamanlarda hayatımızı olduğu gibi paylaştığımız bir sürü dijital platformun bağımlısı haline geldik.
Eskiden insanlar birbirini acaba ne yapıyor? Nasıldır? Diye merak içeren sorular zihnimizin her köşesini meşgul etmekteydi. Çünkü şimdiki gibi istediğimiz her an görüntülü ve sesli olarak iletişim kurmak, yaptığı paylaşımları takip edebilmek gibi lükslerimiz yok denecek kadar azdı. Ama şimdi sosyal medyalar, dijital platformlar popülerliğini arttırmaya başladığından beri meraklarımızı kolay şekilde giderir olduk. Sosyal medyaların insanlar üzerindeki bir diğer etkisi ise olduğumuzun dışında görünmemize vesile olmasıdır. Mutluymuş gibi pozlar vererek, verdiğimiz pozlara filtreler uygulayarak herkesten çok kendimizi kandırarak bizi biz olmaktan çıkarmasıdır.
Hayatımıza ani ve hızlı bir şekilde giren covid-19 ile beraber pandemi sürecinin başlaması ile birlikte dijital ve sosyal medya, iş veya eğitim alanı içerisinde hayatımızın tamamen merkezinde yer almış durumda. Her yaştan insanı kapsadığı için çocukların da bu durumun içinde yer almasıyla beraber internet ve sosyal medya kullanımlarının dijital mahremiyet adı altında ebeveynler tarafından kontrol altına alınması fazlaca önem kazanmış durumda. Dijital mahremiyet rehberinde neler yer aldığına ve bizlerin nasıl önlemler alabileceği hakkında bilgilere değinelim.
Bu bölümde dijital mahremiyet makalemizin adıyla özdeşleşen dijital mahremiyet nedir? Sorununa cevap vererek başlamak konumuza sağlam temel olması açısından daha doğru bir adım olmuş olacaktır. Gerçek yaşamımızda özel hayatımızın gizliliği, dokunulmazlığı ve güvenliği açısından yapmış olduğumuz davranışlar ve söylemiş olduğumuz söylemlerimiz genel adına mahremiyet diyoruz. Dijital mahremiyet ise gerçek hayatımızda sergilediğimiz bu davranışları sosyal ağlarda ve diğer internet ortamlarına aktarmamızdır.
Bu Yazımızda Neler Var
Dijital Mahremiyet Rehberi
Dijital mahremiyet korumanın yolu öncelikle dijital güvenliği sağlamaktan geçmektedir. Ebeveynler olarak doğru internet kullanımının temeli çocuklarımıza iyi bir şekilde öğretilmelidir. Çocuğun neyi ne için kullandığını iyi bilmesi dijital güvenliğini sağlamasını kolaylaştıracaktır. Dijital güvenlik deyince akıllara birçok maddeler gelmekte bunlardan bazıları ise şöyledir:
- Her ne olursa olsun örneğin yeni bir mail hesabı ya da bir sosyal medya hesabı oluştururken en önemli adımlardan ilki şartlara uygun ve güvenlik düzeyi yüksek şifre oluşturmaktır. Şifre oluştururken kişisel bilgilerimizi kullanmamak ayrı bir önem ve ciddiyet taşır.
- Güvenilir wi-fi ağlarını tercih etmek de son derece önem taşır. Günümüzde dolandırılıcılık faaliyetleri hızla artmakta ve bu dolandırıcıların tercih ettikleri bir diğer yol ise güvenli olmayan ağlara bağlanan kişilerin önemli olabilecek her türlü bilgilerini ele geçirip işlem yapmalarıdır. Bu sebepten ötürü güvenilir wi-fi ağlarını tercih etmek son derece önemlidir.
- Bilgilerimize ulaşabilmenin bir diğer yolu ise gönderdikleri mesajlar ve bu mesajların içerisindeki linkler. Bu linkler tıklanıldığında içeriğinde virüs yazılımları bulunmasından dolayı zararlıdır.
Dijital mahremiyetimizin her an korunmasıyla bağlantılı olan sürekli olarak iş alanında eğitim alanında boş vakitlerimizi değerlendirebilmemiz adına var olan uygulamaların kullanımı nedeniyle akıllı telefonlarımız da hayatımızın büyük parçalarından biri haline gelmiştir. Peki, akıllı telefonlarımız için hem hırsızlık olaylarına karşı hem de içeriden yazılımlar yoluyla dolandırıcılık olaylarına karşı nasıl önlemler alınabilir şimdi ise biraz bu konuya değinelim.
- Akıllı telefonlarımız da dijital mahremiyet açısından korunmaya gereklidir. İçerisindeki fotoğraflarımız, kişisel bilgilerimiz ve bunun gibi birçok gizlemeye değer bilgilerimiz mevcuttur. Bunları hem etrafımızdaki insanlardan hem de hırsızlık olayında birilerinin eline geçmesinden ötürü korumamız gerekmektedir. Bunun için ekran kilidi kullanmamız çok önemlidir. Mümkünse Parmak izi ve yüz okuyarak kilit açma özelliğini kullanmak daha avantajlıdır.
- Bir diğer önemli madde ise yüklediğimiz uygulamaların güvenlik tespitini yapıp öyle indirmemizdir. Yükleme sayısına, indirenlerin yorumlarını temel alarak karar vermek çok iyi olacaktır. Güvenlik tespitinden geçen uygulamaların cihazımızda nelere erişmek istediğine özellikle dikkat etmek gerekir. Mesela indirdiğimiz uygulamanın telefonumuzun rehberine erişimi gerekli mi değil mi bunun ayrımına varmamız ve bu şekilde önlem almamız son derece önemli. Son olarak uygulamaları Google Play ve App Store gibi bilindik ve güvenilir sitelerden indirmek mantıklı olacaktır.
- Aktif olarak kullanmadığımız bluetooth, Wi-fi, konum gibi bağlantılar kullanmadığımız zamanlarda pasif durumda olmalıdır. Çünkü sürekli olarak açık konumda olması siber saldırı riskini artırır. Kullanmadığımız zamanlar kapalı olarak tutmamız ise saldırı riskini azaltır ve telefonumuzdaki kişisel bilgilerimiz güvence altına alınmış olur.
- Yazılım güncellemesi yapılmalıdır. Güncellemeler yapılmadığı takdirde sistemsel açıklar bulunabilir ve bu açıklar bizler için zarar doğurabilir. Hem bu sistemsel açıklar için hem de diğer zararlı virüs yazılımları için antivirüs programları kullanılarak meydana gelebilecek zararlar ortadan kaldırılabilir.
Facebook, twitter, youtube, tiktok gibi uygulamalar içinde dijital mahremiyetimizi nasıl koruyabiliriz kısaca bu alanlara da değinelim. Yine ilk olarak üye olma aşamasında parola veya şifre oluştururken kişisel bilgilerimizi yani doğum tarihimizi TC kimlik numaramızı kullanmamaya dikkat etmeliyiz. Bir diğer aşama ise gizlilik ayarlarını ve paylaşımların kimlere açık olup olmayacağını belirlemeliyiz.
Tanımadığımız hiç kimseden gelen linklere tıklamamalıyız ki bilgilerimize erişip hakkımızda kötü işlem yapmalarına fırsat vermeyelim. Çocuklarımıza gelecek olursak eğer mahremiyet kavramını her alan için aşılayarak ilk adımı atmalıyız ve böylelikle doğru amaçlarla kullanım yapmalarını sağlamalıyız. İnternet üzerinden iletişim kurdukları kişileri ve yaptıkları araştırmaları takip etmeliyiz. Doğru bulunmayan bir durum olduğunda onları yargılamadan gerçek doğruya farklı ve anlaşılır yoldan ulaşmanın yollarını aramalıyız.
