Covid 19 aşısı hastalarda Covid-19 virüsüne karşı bağışıklık kazanmayı ve hastalığın hafif derecede atlatılması için uzun sonuçlu uğraşlar sonucu ortaya çıkan bir aşıdır. Covid-19 solunum ile bulaşan bir hastalıktır. İlk görülen ve çıkış yeri olarak adlandırılan ülke Çin’dir. 2019 yılının sonlarına doğru Çin’de görülen bu hastalık kısa sürede tüm dünyaya yayılmıştır.
Covid-19’la beraber herkesin yaşam biçimi değişmiştir. Maske, temizlik ve mesafe kuralı insanların hayatına girerek Covid-19’a karşı önlem almalarına yardımcı olmuştur. Sokağa çıkma yasağı, kalabalık yerlerde bulunma yasağı, yaşlılara ve kronik hastalara kısıtlamalar Covid-19 tehdidine karşı alınan önlemlerdir. İnsanlarda görülen en yaygın Covid-19 belirtileri şunlardır:
- Kuru öksürük
- Ateş
- Nefes alıp vermede güçlük
- Eklem yerlerinin ağrıması gibi belirtiler herkesçe bilinen belirtilerdir. Bu belirtileri gösteren kişiler en yakın sağlık merkezine gidip test olmalıdır.
Covid-19’a yakalanan hastalar evde karantinada kalmaktadır. Karantinada kalan hastalar doktorların verdiği ilaçları aksatmadan içmelidir ve evden dışarı çıkmamalıdır. Hasta kişi temasta bulunduğu kişileri sağlık bakanlığına bildirerek virüsün yayılmasını engellemektedir. Çoğu kişinin hafif atlattığı fakat ölümle de sonuçlanabilen bu hastalık dünyadaki çoğu ülkenin sağlık sisteminin çökmesine sebep olmuştur.
Covid 19 aşısı çalışmaları yoğun bir şekilde ilerlemektedir. Çünkü ülkelerde artan vaka sayısı pik seviyeye ulaştığı için hastanelerde yatacak yer kalmamıştır. Doktorlar ve hemşireler bu salgın sürecinde zorlu şartlar altında çalışmak zorunda kalmıştır. Görünmeyen bir düşmanla savaşan bilim insanları bu hastalığı durdurmak için bir araya gelmiş ve aşı çalışmalarını başlatmıştır. Aşılar bu virüse karşı antikor üreterek vücudumuzda savaş ilan edecektir.
Bir aşının hazır olması için uzun zaman gerekmektedir. Fakat küresel bir salgın olan ve pandemi olarak ilan edilen bu hastalığa karşı tüm ülkeler aşı çalışmalarını hızlandırmıştır. Aşılar laboratuvar ortamlarında hızlı, titizlikle ve yoğun bir şekilde oluşturulmaktadır. Yaklaşık yüz elli binden fazla aşı oluşturulmuştur. Hepsinin hayvansal deneylerden geçmesi ve Faz1, Faz2, Faz3 aşamalarını tamamlaması zaman almaktadır.
Bu Yazımızda Neler Var
Covid 19 Aşısı Hangi Ülkeler Tarafından Üretilmiştir?
Aşı üretme çalışmaları için tüm ülkelerde seferberlik ilan edilmiştir. Aşı için gerekli parayı toplayabilmek için yardım fonları oluşturulmuştur. Dünya Sağlık Örgütü yapılan aşı geliştirme çalışmalarına destek olmuştur. Bazı ülkelerde bu aşı satışa sunulma düzeyinde olduğu halde çoğu ülke halen daha aşı çalışmalarına devam etmektedir.
Çin-Coronavac Aşısı
Covid 19 aşısı Çin eyaletlerinin çoğunda uygulanmaya başlanmıştır. Sinovac firmasının ürettiği bu aşının ismi ise CoronaVac’tır. Üçüncü fazını tamamlamak üzere olan bu aşı Çin’de para karşılığı yapılmaktadır. Bazı uzmanlar yapılan aşının uygulanan deneklerde hiçbir sorun teşkil etmediği için kullanılmasından yanadır. Bazı uzmanlarsa aşının üçüncü fazının bitmesinin gerektiğini ve bittikten sonra aşının olunması söylemektedir. Türkiye bu aşıdan 50 milyona yakın sipariş etmiştir.
Almanya-Biontech/Pfizer Aşısı
Covid-19 aşısı Biontech ve Pfizer ilaç şirketiyle ortaklaşa oluşturulmuş bir aşıdır. Biontech kurucuları arasında adını sıkça duymaya başladığımız iki Türk İsim vardır. Uğur Şahin ve Özlem Türeci önderliğinde oluşturulan ekip sayesinde gelişen bu aşı hızlı ve güzel sonuçlar vermesi sebebiyle İngiltere’de uygulanmaya başlamıştır.
İngiltere’de aşılanan birçok insanda hastalığın iyileşme sürecinin hızlandığı söylenmektedir.
Covid-19 virüsünde başarılı olma amacıyla yapılan bu aşının denek gruplarında bazı yan etkilere rastlanmıştır. Aşının yan etkilerinden biri denek gruplarındaki kişilerin yüzlerindeki felcidir. Firma yüz felcinin aşıdan kaynaklanmadığını söylese de bu denekler aşı yapılan gruptaki deneklerdir.
Diğer yan etkileri ise sadece kuvvetli alerjisi olan insanlarda yan etkisini ciltte kızarıklık, kaşınma, tansiyon düşmesi olarak göstermiştir.
Rus-Sputnik V Aşısı
Rusya’nın oluşturduğu Sputnik V aşısı iki kademeden oluşmaktadır. İlk aşı vurulduktan üç hafta sonra ikinci aşı vurulmaktadır. Rus sağlık uzmanlar bu aşılama şeklinin daha kalıcı ve etkili olacağını söylemektedir. Birçok denek üzerinde denenen bu aşı yüzde yüze yakın olumlu sonuçlar vermiştir. Uzmanlar bu iki aşılama süreci içerisinde halkına alkol almamaları gerektiğini söylemiştir.
ABD-Moderna Aşısı
ABD’de Moderna adlı ilaç firmasının ürettiği aşıdır. Aşı ülkede yirmi bine yakın denekte uygulanmış ve olumlu sonuçlar elde etmiştir. Fakat henüz kullanılması için bakanlıktan onay alınmamıştır. Bilindiği üzere Covid-19 Amerika’da ciddi problemlere yol açmıştır. Amerika bir yandan virüsle mücadele ederken bir yandan da aşı olmak istemeyen ve maske takmayan kişilerle de mücadele etmiştir.
İngiltere-AstraZeneca Aşısı
İngiltere Oxford Üniversitesi ve AstraZenca ilaç şirketinin beraber yürüttüğü bu aşı çalışması farklı ülkelerde binlerce deneğe uygulanmıştır. Fakat kullanılan yanlış doz ile aşının virüs karşısındaki etkinliği farklı sonuçlar vermiştir. Bu yanlış uygulama yüzünden aşıya olan ilgi azalmıştır. Bu aşı henüz onay aşamasına gelmemiştir.
Covid 19 Aşısı Türkiye’ye Ne Zaman Gelecek?
Türkiye’nin ilk kullanacağı aşı Çin’den gelecek olan CoronaVac aşısıdır. Türkiye’ye Kasım ayında gelen aşılar öncelikli olarak gönüllü sağlık çalışanlarına yapılmıştır. Daha sonra da gönüllü kişilere uygulanmıştır. Şu ana kadar olumsuz bir etkiyle karşılaşılmayan aşı Aralık ayının ortalarında üç milyon doz şeklinde ülkeye gelecek ve kullanılmaya başlanacaktır.
Gelen aşı ilk olarak sağlık çalışanlarına uygulanacaktır. Aşı zorunlu değildir. İsteyen kimseler öncelik sırasına bağlı kalarak aşı olabilirler. İstemeyenler için de maddi ve manevi bir yaptırım söz konusu değildir. Aşı için hiçbir karşılık talep edilmeyecek ve aşı ücretsiz dağıtılacaktır.
Covid 19 Aşısı Kimlere Uygulanabilir? Kimlere Uygulanamaz?
Covid 19 aşısı ilk olarak bakanlığın belirlediğini önem sırasındaki kişilere uygulanılacaktır. Yapılacak aşı için ilk sırada sağlık çalışanları vardır. Tüm sağlık hizmetlerinde çalışan insanlar öncelik olarak birinci sırada yer almaktadır. Sağlık çalışanlarından sonra 65 yaş üstü olan yaşlı kişilere, ağır kronik hastalara, engellilere ve toplu yerlerde bulunan kişilere uygulanacaktır.
Üçüncü aşamada ise daha hafif kronik rahatsızlığı olanlar, gençler ve geriye kalan meslekte çalışan insanlar aşılanacaktır. Dördüncü aşamada ise diğer gruplar dışında kalan tüm bireylerin aşılanması önem ve öncelik sırasına göre oluşturulmuştur.
Sağlık Bakanlığınca covid-19 aşısının uygulanamayacağı kişiler açıklanmıştır. Bilim kurulu aşı yapılmayacak kişileri ortaklaşa karar doğrultusunda belirlemiştir. Covid-19 aşısının yapılamayacağı kişiler maddeler halinde listelenmiştir.
- 18 yaşını doldurmamış bireyler
- Hamile ve hamilelik şüphesi taşıyanlar
- Son 4-6 ay içerisinde Covid hastalığına yakalanan kişiler aşı olamayacaktır.
Covid 19 aşısı Biontech, Sputnik V aşısı ve AstraZeneca aşısı da Türkiye’nin alacağı aşılar arasındadır. Üçüncü fazfını tamamlayan, kullanılabilir onayı alan ve olumlu etkisi yüksek olan aşıların belirli testlerden geçtikten sonra ülkemizde uygulanacağı duyurulmuştur.